Rok 1922
Boże Narodzenie
Rilke tłumaczy Le Cantique des colonnes (Der Gesang der Säulen) Valéry’ego, przekład dedykuje Nanny Wunderly. Poeta czyta również odbitki korektorskie Elegii duinejskich.
19 grudnia
Rilke przesyła Baladine Klossowskiej rękopis Paul Valéry Poèmes / René à Merline / pour Noël 1922, zawierający francuskie oryginały oraz niemieckie przekłady wierszy La Ceinture, Intérieur, Les Pas, Poésie, Le Vin perdu, La Dormeuse i Les Grenades.
14 grudnia
Rilke dziękuje Witoldowi Hulewiczowi za przesłany mu polski przekład Rodina. Cieszy go wiadomość, że Hulewicz zamierza przełożyć Maltego, zwraca też uwagę na najnowsze, mające się wkrótce ukazać utwory.
Grudzień
W czasopiśmie „Inselschiff” ukazuje się faksymile Czwartej elegii duinejskiej (Jg. 4, Weihnachtsheft, 1, 1923).
Między 7 a 19 grudnia
Powstają przekłady następujących wierszy Valéry’ego: La Ceinture (Der Gürtel), Intérieur, Les Pas (Die Schritte), Poésie (Poesie) oraz Le Vin perdu (Der verlorne Wein).
Między 2 a 7 grudnia
Rilke przekłada La Dormeuse (Die Schläferin) oraz Les Grenades (Die Granaten), sonety z tomu Charmes Valéry’ego.
1 grudnia
Rilke rozpoczyna swoją drugą zimę w Muzot, tym razem skupia się na przekładach poezji Paula Valéry. Tego dnia tłumaczy Ode secrète (Heimliche Ode).
Listopad
„Insel-Almanach auf das Jahr 1923” publikuje następujące wiersze Rilkego: Bestürz mich, Musik… (1913) oraz Ausgesetzt auf den Bergen des Herzens… (1914), a także In Karnak wars. Wir waren hingeritten (z cyklu Aus den Gedichten des Grafen C.W.) tudzież Immer wieder, ob wir der Liebe Landschaft auch kennen… (1914).
29 października
W liście do Kathariny Kippenberg donosi Rilke: „Dotarł do mnie polski Rodin”. Chodzi o przekład Witolda Hulewicza, opublikowany w 1923 roku.
7 października
Wizyta w wiejskim teatrze w Rarogne, gdzie wystawiono Quatember–Nacht pióra René Moraxa.
18 sierpnia
Księżna Marie von Thurn und Taxis dziękuje Rilkemu za odpis Elegii.
17 lub 18 sierpnia
Rilke i Baladine Klossowska wyjeżdżają do Berna, a następnie przez Thun do Beatenbergu, gdzie pozostają do 6 września. Spotykają się tam z Balthusem.
14 sierpnia
Rilke przesyła księżnej Marie von Thurn und Taxis sporządzony specjalnie dla niej odpis Elegii duinejskich.
Sierpień
„Inselschiff” (Jg. 3, Heft 6) publikuje wybrane Sonety do Orfeusza (I, III, IX, X, XII i XXIV z części pierwszej oraz XII i XIII z części drugiej).
Od 21 do 25 lipca
W Muzot odwiedzają poetę Kippenbergowie. W niedzielę 23 lipca Rilke czyta im swoje Elegie, dzień później Katharina Kippenberg słucha Sonetów do Orfeusza. Przy odjeździe poeta wręcza jej manuskrypt Sonetów.
20 lipca
Do Muzot przyjeżdża Baladine Klossowska, „née-invitée à Muzot”. Pozostanie tam do końca listopada. Rilkego odwiedzi także jej syn Balthus.
Od 6 do 9 czerwca
Rilke gości w Muzot księżną Marie von Thurn und Taxis. 7 czerwca poeta odczytuje księżnej Elegie duinejskie, przed południem siedem pierwszych, po południu trzy ostatnie. Dzień później w Château Bellevue, gdzie zatrzymała się księżna, Rilke czyta jej wszystkie Sonety do Orfeusza. 9 czerwca po południu księżna Taxis wyjeżdża do Rolle.
„Niezapomniane dni w Wallis — w Muzot i Sierre! Rainer Maria Rilke przeczytał mi dziesięć elegii oraz pięćdziesiąt siedem sonetów… Siódmego czerwca przed południem zawitałam w Muzot… Poszliśmy na górę, do gabinetu — pokój pełen książek, tchnący nabożnym skupieniem… W końcu, stojąc przy pulpicie — jak to było w jego zwyczaju — zaczął czytać. Poprosiłam, by przeczytał mi wszystkie elegie, również i te, które już znałam. Przed południem siedem pierwszych, po południu ostatnie trzy, ach, elegia ostatnia… skarga! A kiedy czytał — nikt inny nie potrafił czytać tak wspaniale — czułam, jak coraz silniej uderza moje serce, czułam łzy spływające po policzkach.
Brak mi słów, by to wyrazić. Z niecierpliwością oczekuję rękopiśmiennego odpisu, który Rilke przyrzekł dla mnie sporządzić: Elegie duinejskie — moja własność!
Nazajutrz — w uroczym pokoju hotelowym w Sierre — sonety.
Pięćdziesiąt siedem, i żaden w nadmiarze! Każde słowo jak klejnot. Niektóre sprawiają, iż w człowieku zamiera serce”.
(Marie von Thurn und Taxis na kartach swego Wspomnienia o Rainerze Marii Rilkem)
18 maja
W Fischerhude odbywa się ślub córki poety Ruth Rilke z Carlem Sieberem. Małżonkowie zamieszkują w posiadłości Siebera Alt-Jocketa opodal Liebau.
9 maja
Werner Reinhart dokonuje zakupu Château de Muzot.
Koniec kwietnia
In diesem Haus der Blonay, de la Tour… — wierszem dedykowanym Wernerowi Reinhartowi inauguruje Rilke księgę gości Muzot. Dem Lehens-Herrn / am Ausgang des wunderbar gewährten / Winters 1921/22 / RMR.
25 kwietnia
André Gide przekazuje Rilkemu zaproszenie do burgundzkiego Pontigny, gdzie w tamtejszym klasztorze począwszy od roku 1910 odbywały się spotkania pisarzy. W Les entretiens de Pontigny poeta ostatecznie nie weźmie udziału.
Kwiecień
„Das Inselschiff” (3. Jg., 4. Heft) publikuje przekład Rilkego wiersza Mallarmégo Tombeau / Anniversaire 1897.
Od 27 marca do 1 kwietnia
Rilke przebywa w Zurychu. Dużo czasu spędza w towarzystwie Nanny Wunderly. Pierwszego kwietnia spotyka się z Jeanem Strohlem.
Między 20 marca a 11 kwietnia
Rilke przekłada Ebauche d’un Serpent Paula Valéry: Entwurf einer Schlange. Winde wiegen die mir umgetane / Schlange….
Około 23 lutego
Rilke spisuje początkowy sonet drugiej części Sonetów do Orfeusza: Atmen, du unsichtbares Gedicht!….
Od 19 do 23 lutego
Powstają sonety od XXIV do XXIX z drugiej części Sonetów do Orfeusza.
Między 17 a 23 lutego
Rilke pisze sonety XIX, XX, XXI, XXII i XXIII, które wejdą w skład drugiej cześci Sonetów do Orfeusza.
Od 17 do 19 lutego
Powstają sonety XVI, XVII i XVIII z drugiej części cyklu Sonetów do Orfeusza.
Od 15 do 17 lutego
Rilke pisze sonety od II do XV, które utworzą drugą część Sonetów do Orfeusza. W tym czasie powstaje również kilka utworów niewłączonych do ostatecznej redakcji cyklu.
14 lutego
Powstaje Elegia piąta: Wer aber sind sie, sag mir, die Fahrenden, diese ein wenig…. Utwór zadedykowany Hercie Koenig zastąpi w cyklu elegijnym Antystrofy.
13 lutego
Rilke notuje sonet O erst dann, wenn der Flug…, który jako Sonet XXIII zostanie włączony do części pierwszej Sonetów do Orfeusza.
Między 12 a 15 lutego
Powstaje Der Brief des jungen Arbeiters (List młodego robotnika). Rilke nie wspomina o tej pracy ani nie sporządza jej czystopisu.
11 lutego
Ukończenie Elegii dziesiątej: Daß ich dereinst, an dem Ausgang der grimmigen Einsicht… od wersetu 16: Freilich, wehe, wie fremd sind die Gassen der Leid-Stadt…. Poeta zarzuca tym samym wersję powstałą z końcem 1913 roku w Paryżu.
Rilke pisze do Nanny Wunderly: Nikê / Dziesięć / właśnie dziesiąta, ostatnia ukończona. I to wspaniale! R.
Poeta sporządza dla niej kopię całości — nowe wiersze wpisuje do pergaminowego tomiku z Soglio, w którym widniały już cztery wcześniejsze elegie.
Po wieczór radosne i pełne tryumfu słowa płyną do księżnej Marie Taxis:
Nareszcie, Księżno, nareszcie, błogosławiony, jakże błogosławiony dzień, w którym mogę donieść o ukończeniu — jak mniemam — Elegii! Dziesięć! Od ostatniej, potężnej… którą już wówczas zamyśliłem jako ostatnią… wciąż jeszcze drży moja dłoń! Wszystko w przeciągu kilku dni, to była niewiarygodna burza, huragan umysłu i ducha… każdy mój nerw, każda tkanka, wszystko to pękło… Lecz teraz one istnieją. Są. Są. Amen.
Jedną [Elegię ósmą] dedykuję Kassnerowi. Całość należy do Pani, Księżno, jakżeby inaczej! Będzie nosić tytuł: Elegie duinejskie.
W książce nie będzie żadnej dedykacji (nie mogę bowiem ofiarować Pani tego, co do Pani, od początku, należało), lecz słowa: Własność….
Tego samego wieczoru Rilke pisze również do Lou Andreas-Salomé:
Pomyśl! Ile musiałem przejść, zanim doszedłem aż tutaj! Poprzez wszystko. Cud. Łaska… Czymże jest czas? Kiedy jest teraźniejszość? Teraz odnalazłem się na nowo. Dopóki nie było Elegii, czułem, jakbym miał serce okaleczone. One są. Istnieją….
12 lutego Rilke sporządza dla Lou odpis Elegii szóstej, ósmej i dziesiątej.
10 lutego
Rilke śle radosne wieści do Nanny Wunderly: Ukończonych siedem Elegii… Radość i cud. Oh Nikê, petite Victoire, fièrement ailée à jamais, jak pewnie szybowałaś Pani naprzód, niewzruszenie, zawsze… Zwycięstwo! Zwycięstwo!
9 lutego
Rilke pisze sonet Frühling ist wieder gekommen. Die Erde…, który zastąpi pierwotny Sonet XXI O das Neue, Freunde, ist nicht dies….
Wiersz Gegen-Strophen (Antystrofy), którego wersety 1-4 powstały latem 1912 roku, zostaje ukończony słowami Oh, daß ihr hier, Frauen, einhergeht…. Rilke z początku włącza utwór do cyklu jako Elegię piątą, jednak 14 lutego ją zarzuca.
Poeta notuje także szkic Liebe der Engel ist Raum…. Rilke zachowuje jedynie środkową strofę Wir, in den ringenden Nächten…, trzecia strofa stanowi przetworzenie fragmentu z roku 1914.
Tego dnia powstaje również trzon Elegii dziewiątej (od słów Oh, nicht weil Glück ist). Jej początek Warum, wenn es angeht, also die Frist des Daseins… został napisany w Duino w marcu 1912 roku.
Pod wieczór rodzą się wersety 32-41 Elegii szóstej, która tym samym zostaje ukończona: Feigenbaum, seit wie lange schon ists mir bedeutend….
Poeta pisze do Baladine Klossowskiej: J’ai vaincu… To, co mi ciążyło i co mnie najbardziej trwożyło, dokonało się, i to wspaniale, jak sądzę.
Rilke wysyła także wiadomość do swego wydawcy Antona Kippenberga: Mój drogi Przyjacielu, choć ledwie mogę utrzymać w ręku pióro, po dniach ogromnego posłuszeństwa natchnieniu — muszę, jeszcze dziś, nim spróbuję zasnąć, muszę to Panu powiedzieć: spełniło się! Nareszcie! Elegie zostały ukończone. I mogą ukazać się tego roku (lub kiedy uzna to Pan za stosowne). Dziewięć utworów, podobnej długości, co elegie, które już Pan zna; nadto druga część, wiersze należące do ich kręgu, które chcę nazwać Fragmenty… To było ponad życie — jęczałem w tych dniach i nocach, jak ongiś, w Duino — lecz nawet po tamtych zmaganiach nie miałem pojęcia, że taki huragan umysłu i serca może zerwać się nad człowiekiem! I że można go przetrzymać! Że można go przetrzymać… Wyszedłem, by w chłodnej poświacie księżyca pogłaskać mury małego Muzot niczym wielkie zwierzę — stare mury, które mnie tym obdarowały. I Duino, leżące w gruzach… Całość winna nosić tytuł: Elegie duinejskie. I jeszcze: mój drogi Przyjacielu: to, że Pan mi to umożliwił, że okazał mi Pan tak wielką cierpliwość: dziesięć lat! Dank! I że zawsze Pan we mnie wierzył: Dank!
7 i 8 lutego
Rilke spisuje Elegię ósmą: Mit allen Augen sieht die Kreatur….
7 lutego
Rilke powraca do pracy nad Elegiami. Jako pierwsza powstaje Elegia siódma: Werbung nicht mehr, nicht Werbung, entwachsene Stimme….
Od 2 do 5 lutego
Powstaje pierwsza część Sonetów do Orfeusza, z początku dwadzieścia pięć utworów. Pierwszy z nich rozpoczyna się od słów Da stieg der Baum. O reine Übersteigung!
1 lutego
Rilke notuje wiersz Wann wird, wann wird, wann wird es genügen / das Klagen und Sagen?, który poeta umieści w zbiorze Aus den Taschen-Büchern und Merk-Blättern 1925 z dopiskiem Aus M’s Besitz oraz am Vorabend der Orpheus-Sonette geschrieben.
Koniec stycznia
Powstaje szkic wiersza O Sorge oft um euch, die ihr nicht lest….